Türkiye de enflasyonu düşürmek için Merkez Bankası Başkanlığı bir dizi çalışmalarla faizi yükseltiyor. 2023 Aralık ayı son faiz yükseltmesiyle politika faizi yüzde 40’tan, yüzde 42,5’e yükseltti. Kredi kartları faizlerinde herhangi bir yükselme olamayacak. Politika faizleri yüzde 50’lere yaklaştı. Peki bundan sonra ne olacak Türkiye de ve diğer ülkelerde faizlerin etkileri ülkelere ne getiriyor ne götürüyor?
Dünya Ülkelerin merkez bankaları fiyat istikrarını sağlamakla mükellef önemli kurumlardır. Ülkelerin ekonomik yapısı ve fiyat genel düzeylerindeki istikrarı korumak ve düzenlemekle görevlidirler. Diğer en önemli görevleri ise faiz oranlarını bağımsız olarak değiştirme yetkisine sahiptir. Piyasalara böylece para arzına göre genişletme ve daraltma yapar. Ekonomilerin genel kuralı arz ve talep dengesi için terazinin dengede olmasıdır…
Dünya ülkeler ticaret yaparken diğer ülke para birimlerini kullanır. Ülkelerde merkez bankalarının yaptığı faiz oranlarına yönelik değişimleri tüm bu ticaretteki para birimlerinin karşısındaki değeri yanında ayrıca emtia, hisse senetleri ve borsa endeksleri üzerinde de etkili olması bir gerçektir…
ODAK Döviz Genel Müdürü Ekonomist Bilal Doğan ile Faizler ve ekonomi üzerine sohbet ediyoruz. Bilal Doğan, “Merkez bankaları faiz oranını artırdığı zaman yatırımcılar mevduata para yatırmak için diğer yatırımlardan vazgeçerler ve mevcut paralardan, o ülke paralarına geçerek mevduata para yatırırlar. Bununla beraber paranın değeri ise teorik olarak talep arttığı için yükselecektir. Bu paralar mevduat hesaplarına bankalara yatırmaya başlarlar. Doğal olarak talebi yükselen para biriminin değeri de bu itibarla kaçınılmaz şekilde yükselmeye başlar. Benzer şekilde faiz oranı düştüğünde de paranın değeri düşecektir. Ancak ‘faiz iner para birimi değer kaybeder ya da faiz artar para birimi değer kazanır’ bu sadece teorik bölümüdür...”
Ekonomist Bilal Doğan; “Amerika, İngiltere ve Avrupa Merkez Bankaları gibi dünyanın en fazla takip edilen merkez bankaları iletişim politikasını verimli kullanır ve alacağı aksiyonlar için piyasaları hazırlar ve yönlendirirler. ABD Merkez Bankası FED, herhangi bir toplantıda gerçekleştireceği faiz indirimini çoğu zaman haftalar öncesinden piyasanın bilmesine yönelik adımlar atar ve bu adımlar neticesinde tahminlerde faiz konusunda nasıl bir aksiyon alınmalıdır sonucunu belirginleştirir. Ekonomik verilerinin arasında önemli yerde olan gösterge ya da politika faiz oranı, paraya ulaşabilmenin maliyeti, ya da paranın getirisi olarak görülür. Merkez bankalarının faiz oranı piyasalara müdahale etme silahıdır.”
Ülke ekonomilerinin durumuna göre faizler ile oynayarak düşürme ve yükseltme yapar. Para birimleri üzerinde çok etkili olduğundan dolayı geleneksel olarak kullanılmaktadır…
Daha düşük faiz oranları ile borçlanma yapılacağı için girişimciler, ekonomik aktörleler ile ticaretin ve yatırımların artması kaçınılmaz olacaktır. Durgunluk ortadan kalkacak işsizlik oranları düşecektir. Daha fazla kişi iş sahibi olacaktır. Tüketim artacak, talep artacak ve düşük enflasyon oranları ve buna paralel olarak toparlanma safhasına doğru ulaşacaktır. Ülkelerin Merkez Bankaları Politika faizlerini belirleme ve enflasyonu düşürme görevleri arasındadır…
Genel olarak Merkez bankaları ülkelerin para arzlarını ve ekonomik gelişimlerini yöneten politikalarını düzenler. Bundan dolayı alınan kararlar önemlidir. Bankaların bankasıdır. Bundan dolayı politika yani gösterge faizleri önem kazanmaktadır…