İmanın gereği olarak yapılan, Kur'ân ve Sünnete, Allah ve Peygamberin rızasına uygun olan ve bilinçli olarak yapılan her amel bir salih ameldir. İslam’ın bütün emirlerine uymak ve bütün yasaklarından kaçınmak salih amel kapsamına girer. İman edip salih ameller işleyen kimseye de "Salih" denir. Yapıldığı zaman sevap kazanılan, Allah ve Peygamberin emir ve yasaklarına uygun her amel salih ameldir. Bir amelin salih amel sayılabilmesi için; 1) Salih ameli yapan kişinin Müslüman olması, 2) Bunu imanın bir gereği olarak yapması, 3) Kur'an'a ve Sünnete uygun olması, 4) Tam bir ihlas veya iyi bir niyetle yapılması gerekir. (Hak Dini Kur'an Dili, III, 1740) Yüce Allah, müminlerin salih ameller işlemesini emretmektedir. (Sebe, 34/11) Hangi amellerin "salih amel" olduğu hususunda Kuran'a baktığımızda, Allah rızasına uygun olan her türlü söz, fiil, ibadet ve iyiliklerin "Salih amel" olduğunu görmekteyiz. Namaz, oruç, zekat ve hac gibi temel ibadetlerin yapılması "Salih amel" olduğu gibi iyiliği emretmek, kötülükten men etmek, bol bol yardımlaşma ve benzeri Kur'an'a uygun olan her türlü iş ve davranış Salih ameldir. AMELİN KABULÜ İÇİN İMAN GEREKLİDİR Bir amelin salih olabilmesi için ameli işleyen kimsenin mümin olması, şirk ve gösterişten uzak durması, ameli iyi bir niyet ve ihlasla yapması ve amelin İslam’ın prensipleriyle çatışmaması gerekir. İnanmayan bir insanın yaptığı güzel, faydalı, işler “Salih amel” kapsamında değerlendirilemez. Çünkü amelin sıhhati için imanın gerekli olduğunu Yüce Kitabımız Kur’an şöyle ifade etmektedir: “Kim iman (esaslarını)inkar ederse o kimsenin ameli boşa gider” ( Maide, 5) Yüce Allah inkar edenlerin amellerini fırtınalı bir günde rüzgarın şiddetle savurduğu küle ve seraba benzetmektedir. Mümin olmayanlar, kıyamet gününde yaptıkları amellerden hiçbir şey elde edemeyeceklerdir.(İbrahim 14/18 ) Ayet, açıkça iman olmadan yapılan iyi işlerin kabul olmayacağını ifade etmektedir. SALİH AMEL, İMANI BESLER Yüce Allah insanı boş yere yaratmadığı gibi başıboş da bırakmamıştır. Onu birtakım ibadetlerle yükümlü kılmıştır. Hayatı ve ölümü bir sınav olarak yaratmıştır. İnsanın bu sınavda başarılı olabilmesi iman ile birlikte salih ameller işlemesine bağlıdır. İmanın korunması ve kalpte kökleşmesi için amel gereklidir. Çünkü düşünce alanından eylem ve hareket alanına çıkamamış olan iman, meyvesiz bir ağaca benzer. Kalpte mevcut olan iman ışığının hiç sönmeden parlaması, giderek gücünü artırması salih amellerle mümkün olur. Salih ameller, samimi imanın bir göstergesidir. Salih ameller, imanımızın güçlenmesini ve ahlâken olgunlaşmamızı sağlar. İbadetler ile beslenen iman ağacının meyvesi güzel ahlâktır. İbadete devam eden kimsenin kalbinde iman nuru parlar, Allah korkusu ve sorumluluk duygusu gelişir. İbadetlerin hakikî yararı, var olan imanı koruması ve geliştirmesidir. Birtakım kimselerin "önemli olan kalp temizliğidir, ibadetler önemli değildir" demesi İslâmî bir yaklaşım değildir. Mümin böyle bir düşünceye sahip olamaz. Allah'a gönülden iman eden ve O'nu seven her mümin, O'nun tüm emirlerini zevkle ve kayıtsız şartsız yerine getirir. Salih amelleri işlemek, kişinin kalbindeki Allah sevgisinin büyüklüğüne bağlıdır. Çünkü bir insan Allah'ı ne kadar severse o kadar O’nun rızasını gözetir ve Allah’ın sevgisini kaybetmekten korkar. Salih amellerin yararını insanların kendileri görür. Dolayısıyla, bir insan salih amel işlemekle, gerçekte ancak kendisine yarar sağlamış, dünya ve âhiretini kazanmış olur. (Ankebut, 6) Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) bir çok hadislerinde imanın salih ameller işlemeyi gerektirdiğine dikkat çekmiş ve imanın durağan, kalpte yerleşip kalan bir inanç olmadığını bir çok sözlerinde vurgulamıştır. Aslında "iman" da salih amel kavramına dahildir. İman da kalbin amelidir. SALİH AMEL VE NİYET İLİŞKİSİ Bir ameli salih kılan şey, yalnızca onun sonucu değildir, onun arkasındaki "Niyet’tir. Bu nedenle, bir amelin salih olması, imana bitişik olup şirk ve riyadan uzak, iyi bir niyet ve ihlasla yapılması, amelin İslam’a uygun olması, sırf Allah rızası gözetilerek yapılmış olması gerekir. İbadet, sadece namaz ve Allah'ı zikretmekten ibaret değildir. Rabbin rızasını talep, emrini yerine getirmek için yapılan her sâlih amel bir ibadettir. Bir mümin, Allah'ın bütün emir ve yasaklarına uymakla ibadet etmiş olur. Hatta, yeme, içme ve yürüme gibi mubah olan ameller, bedenen sağlıklı olmak amacıyla yapıldığı zaman ibadet olur. Bütün işler bu şekilde hâlis bir niyetle yapıldığında ibadet kapsamına girerek sevaba vesile olur. Bu temele dayanarak İslam âlimleri, "iyi niyet, âdetleri ibadete çevirir" demişlerdir. Eğer salih amel tanımına uygun olan işler, Allah rızasından uzaklaşırsa, o zaman salih amel olma özelliklerini yitirirler. Allah’ın rızasına uygun olmayan her türlü inanç, söz, fiil ve davranışlara da amel-i gayrı salih denir. Niyetimizin makbul amelimizin salih olması dileği ile…