Sevgili okur,
Oyun, çocuğun en güçlü dilidir. Biz yetişkinler kendimizi kelimeleri ile ifade edebiliriz. Ama çocuklar duygularını, korkularını ve hayallerini oyun yoluyla daha rahat ifade ederler. Bir yetişkin için bir ev ya da bir araba sadece bir nesnedir, ancak bir çocuk için bu objeler bir hikâyenin baş kahramanıdır. Peki, oyun çocuğun gelişiminde neden bu kadar önemlidir?
Oyun ve Çocuk Gelişimi
Psikoloji dünyasında sıkça vurgulanan bir gerçek var: Oyun, çocuğun duygusal, sosyal ve bilişsel gelişimi için vazgeçilmezdir. Ünlü eğitimci Maria Montessori, “Çocuğun işi oyundur” derken aslında bu gerçeği özetlemiştir. Çocuklar oyun sırasında problem çözmeyi öğrenir, hayal güçlerini kullanır ve sosyal beceriler geliştirirler. Aynı zamanda yaşadıkları duygusal zorlukları ve ihtiyaçları da oyun ile dile getirirler.
Örneğin, çocuklar bir evcilik oyunu oynarken “aile rollerini” canlandırır ve anne-babalarının ilişkilerini taklit eder. Bu tür oyunlar, onların gözlem yeteneklerini geliştirir. Aynı zamanda çevreleri konusunda ne kadar farkında olduklarını ve etkilendiklerini anlamamızı sağlar.
Oyun Terapisi: Çocuğun Ruhuna Açılan Kapı
Psikolog Virginia Axline’ın geliştirdiği oyun terapisi, çocuğun iç dünyasını anlamanın en etkili yollarından biridir. Bu yaklaşımda çocuk, terapide oyun oynayarak kendini ifade eder ve uzman, çocuğun oyun yoluyla verdiği mesajları analiz eder. Bir çocuk, öfkesini bir oyuncak arabayı hızlıca sürerek ifade edebilir ya da korkularını bir peluş ayıya sarılarak gösterebilir. Bu yüzden uzmanın çocuğu oyun esnasında dikkatli bir şekilde gözlemesi oldukça önemlidir. Çünkü uzman bu gözlemlere dayanarak çocuğun içinde bulunduğu duygusal zorluğu anlayabilir. Bu zorluğu aşması için uygun yöntemi belirleyip tedaviye başlayabilir.
Bu noktada ebeveynlerin de çocukların oyunlarına katılması büyük önem taşır. Çocuğunuzla oynayacağınız beş dakikalık bir oyun bile, onun kendini değerli hissetmesini sağlayabilir. Sizinle duygu dünyasını daha rahat paylaşmasının bir yolu olabilir. Bu paylaşım sayesinde çocuğunuzun bir uzmanın desteğine ihtiyaç duyup, duymadığını anlayabilirsiniz.
Farklı Oyun Türlerinin Etkileri
Oyunların türü, çocuğun gelişim alanlarını farklı şekillerde etkiler. Çocukların daha sağlıklı bir gelişim göstermesi için oyun türlerini iyi bilmek ve uygun oyunları seçmek gerekir.
Serbest oyunlar: Çocuğun yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini geliştirmeye katkı sağlar.
Yapılandırılmış oyunlar: Sabır, kurallara uyma ve takım çalışmasını öğretmeye yardımcı olur.
Fiziksel oyunlar: Motor becerilerin gelişimine yardımcı olur ve enerji harcamasını sağlar.
Hayali oyunlar: Çocuğun duygusal zekâsını ve empati yeteneğini güçlendirir.
Ebeveynlere Tavsiyeler
1. Oyun alanı yaratın: Çocuğunuzun serbestçe oynayabileceği güvenli bir alan oluşturun. Burada oyun oynamasına izin verin. Ebeveyn olarak sizde ara ara çocuğa eşlik edin.
2. Ekran süresini sınırlayın: Dijital oyunlar her ne kadar cazip olsa da, çocuğun fiziksel ve sosyal oyunlara da zaman ayırmasını sağlayın. Ekran kullanım süresini çocuğun yaşına göre uyumlu halde getirin. Online içeriklerin yerine fiziksel oyunları tercih dedin. Online oynadığı içerikleri ise mutlaka inceleyin. Size en az 1 kez oynayıp gözlemleyin.
3. Onun oyununa katılın: Çocuğunuzla oynadığınızda, onun dünyasına adım atarsınız. Bu, hem ilişkinizi güçlendirir hem de onun duygularını anlamanıza yardımcı olur. Bu yüzden aile olarak mutlaka çocuğunuzun oyunlarına katılın.
4. Oyunu yargılamayın: Çocuğunuzun oynadığı oyunların “saçma” olduğunu düşünmeyin. Bu oyunlar onun ruh dünyasının bir yansımasıdır. Ona eşlik edin, anlamaya çalışın.
Unutmayın
Oyun, bir çocuğun sadece eğlence aracı değildir. Aynı zamanda dünyayı anlama, iletişim kurma ve duygularını ifade etme yoludur. Çocuğunuzun oyununa değer verin ve onunla geçirdiğiniz bu anların aslında gelecekteki mutluluğunun temellerini oluşturduğunu unutmayın.
Profesyonel destek ve çocuk gelişimi hakkında daha fazla bilgi almak için benimle iletişime geçebilirsiniz.
Emine Karakurt / Aile-Çift Danışmanı-Öğrenci Koçu
90 539 334 97 83