Günümüzde toplum tarafından giderek daha fazla tanınan bir konu olan ‘’Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’’ nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Dikkat, konsantrasyon, hareketlilik ve dürtü kontrolü alanlarındaki sorunlarla karşımıza çıkmaktadır.
Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu ve ikisinin bir arada görüldüğü bileşik tip olan Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olmak üzere, DEHB üç gruba ayrılmaktadır.
- Dikkat Eksikliği, dikkat düzenleme sorunudur. Aslında dikkat fazlalılığı vardır ancak dikkat o kadar çok yere bölünür ki asıl konuya odaklanılamaz. Dikkati bir noktaya toplamakta zorluk yaşanır. Dışarıdan gelen uyaranlarla dikkat kolayca dağılabilir. Düzen sürdürmede zorlanma, eşyaları sık sık kaybetme, alınan sorumluluk ve görevleri unutma gibi belirtiler işareti olabilir. Çocukluk çağında erkeklerde daha baskınken ileriki yaşamda kızlarda daha yaygın görülmektedir.
- Hiperaktivite Bozukluğu, dürtüsellik önde gelir. Hareketlilik çocukluk döneminin normal özelliklerindendir ancak hareketliliğin yaşıtlarına göre belirgin olarak fazla olduğu bu davranışların sorun oluşturduğu yani çocuğun işlevselliğini etkilediği durumdur. Birey haz odaklıdır, risk yönetimi düşüktür, kurallara uymakta zorlanır.isteklerini erteleyemez, soru bitmeden yanıt verir, acelecidir, başkalarının sözlerini keser, bir yönerge verildiğinde uygulayamaz, kıpır kıpır olur, sevdiği ders olmasına rağmen sandalyede beş dakika oturamaz, genellikle emir almak yerine kendi işini yapar, uyaran az olduğu için geceleri çalışır, sonunu göremediği şeyleri tamamlamaz, çeşitli bağımlılığı vardır. Bu gibi belirtiler işareti olabilir. Hiperaktivite yaşla birlikte durulur. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Sporla ilgilenmek iyi gelir. Aile, öğretmen ve doktoru birlikte hareket ettiğinde daha yaratıcı, girişken bireyler olabilmektedirler.
- Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin bir arada görüldüğü durumdur. Planlama, organizasyon, sıraya koyma ve düzenlemede bozukluklar görülür. Unutkanlık çok sıktır, hızlı hareket ederler, çocukluk çağında sık yaralanma ve düşme görülür, erişkin hayatta sık araba kazaları, sakarlık türü şeyler görülmektedir. Anne karnında normalden daha fazla hareketlidir. Bebeklikte daha hareketlidir, uyku problemleri görülebilir aynı zamanda hiç belirti vermeyen bir çocukluk da olabilir.
DEHB’li bir bireyin koşulları standartsa, imkanı iyi ise, zorluk, ödev, planlaması gereken fazla sorumluluk yoksa ortaya çıkmayabilir. Görevler, ödevler, engellemeler olduğunda yani mücadele alanı arttığında örneğin; okula başlamak, ortaokula geçiş, liseye geçiş, üniversiteye geçiş dönemlerinde karşımıza çıkabilir.
Her duruma, her yaşa teşhis koyulabilir veya koyulmayabilir. Motif motif, renk renk bir bozukluktur. Tamamen bireye özgü farklılıklar görülebilir.
Tedavi süreci de aynı şekilde bireye özgüdür. Hangi alanda sorunlar yaşanıyorsa ona özel kapsamlı bir yol izlenmelidir. Erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. İlaç, psikoterapi ve psikososyal tedaviler birlikte sürdürülmelidir. Okuldaki kurallar evde de olmalı, programı belli olmalıdır. Dikkat süresine uygun program hazırlanmalıdır. Tedavi edildiğinde belirgin düzelmeler görülür.
Tedavi edilmediğinde ise; akademik hayatta kapasitesinin hep altında olabilirler, akranlarına göre iki yıl daha geç gelişebilirler, çevreden gelen eleştiriler ile birlikte ikincil sorunlar gelişebilir, davranış sorunları, depresyon, anksiyete ve duygudurum bozukluğu, antisosyal özellikler, takıntılar, bağımlılık, uyku problemleri görülebilmektedir.
Moxo Dikkat Testi ile Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun 4 ana semptomu olan; Dikkat, Zamanlama, Dürtüsellik ve Hiperaktivite performansları objektif olarak ölçülür. Aynı zamanda sınavlara hazırlanırken odaklanma ve zamanlama özelliklerini belirleyip dikkatin nelerden nasıl etkilendiğini tespit ederek en uygun düzenlemeleri yapıp, ders çalışma ve günlük hayattaki performansınızı arttıracak programlar oluşturabiliriz. Günlük yaşantınızda bu ve benzeri durumlarla karşılaşıyorsanız randevu alabilir, yaşamınızı daha verimli hale getirebilirsiniz.